Zbiornik rezerwowy na wodę dla budowli ochronnych (schronów, ukryć) i miejsc doraźnego schronienia (MDS)

Jednym z kluczowych elementów infrastruktury budowli ochronnych (schronów, ukryć) i miejsc doraźnego schronienia (MDS) są systemy zaopatrzenia w wodę, takie jak m.in. zbiornik rezerwowy. Stanowią one podstawę zabezpieczenia na wypadek przerwania dostaw z sieci lub wystąpienia sytuacji kryzysowych. Jest to szczególnie istotne w obliczu rosnących wymagań dotyczących ochrony ludności oraz trwających prac legislacyjnych w zakresie budowli ochronnych.

Wymagane wyposażenie obiektów ochronnych

Z dniem 1 lipca 2025 r. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie sposobu przygotowania obiektu zbiorowej ochrony do użycia, szczegółowych warunków eksploatacji budowli ochronnych, zapewnienia porządku w ich obrębie oraz ich niezbędnego wyposażenia nakłada obowiązek utrzymania w budowli ochronnej zbiorników wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi jako elementu niezbędnego wyposażenia. Obiekty takie muszą być wyposażone w urządzenia i instalacje sanitarne działające również w czasie użycia, a stan zbiorników podlega regularnej konserwacji, czyszczeniu i dezynfekcji. Należy uwzględnić m.in. zapas wody min. 3 litry/osobę/dzień) oraz testy funkcjonalne wszystkich systemów.

Wymagane wyposażenie Miejsc Doraźnego Schronienia (MDS)

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 lipca 2025 r. w sprawie warunków organizowania oraz wymagań, jakie powinny spełniać miejsca doraźnego schronienia (Dz.U. 2025 poz. 932) nakłada obowiązek zapewnienia dostępu do wody w MDS organizowanych w obiektach budowlanych, poprzez odpowiednie instalacje lub przyłącza. W praktyce oznacza to konieczność zastosowania rozwiązań instalacyjnych, takich jak zbiorniki retencyjne, które gwarantują ciągłość dostaw wody pitnej w czasie użytkowania obiektu.

Wymagania ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej

Ustawa z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej nakłada obowiązek:

• zapewnienia bezpiecznego zaopatrzenia w wodę dla ludności przebywającej w budowlach ochronnych,
• utrzymania ciągłości dostaw w sytuacjach kryzysowych,
• dostosowania istniejących obiektów (np. piwnic, garaży) do funkcji miejsc doraźnego schronienia (MDS).

Przepisy jednoznacznie wskazują, że woda jest traktowana jako zasób krytyczny, a jej zapewnienie stanowi nieodłączny element ochrony ludności w czasie pokoju i wojny.

Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji – stan prawny i faktyczny

W związku z trwającymi pracami legislacyjnymi dotyczącymi zapewnienia wody w budowlach ochronnych, dostrzegamy istotne luki, które mogą mieć wpływ na realną funkcjonalność tych obiektów w sytuacjach kryzysowych.

Obecne założenia, m.in. studnie z pompami jako dodatkowe źródło wody rezerwowej, są nie tylko kosztowne i trudne do realizacji, ale również spotkały się już z oficjalną krytyką środowisk branżowych (m.in. Komisja Prawno-Regulaminowa Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa w swoich uwagach do projektu rozporządzenia). Dlaczego?

Zapewnienie bezpiecznego i niezawodnego źródła wody w budowlach ochronnych, takich jak schrony, ukrycia czy MDS, wiąże się z szeregiem wyzwań technicznych, które utrudniają realizację wymogów projektowych i prawnych. Na te ograniczenia i trudności zwróciła uwagę Komisja Prawno-Regulaminowa Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa w swoich uwagach do projektu rozporządzenia. Są to m.in.:

• brak możliwości wykonania studni o odpowiednich parametrach w wielu lokalizacjach z powodu niekorzystnych warunków hydrogeologicznych,

• w przypadku istniejących budowli często konieczność wykonywania studni poza obiektem z dodatkowymi pracami ziemnymi i konstrukcjami obudowy studni o odporności równej budowli,

• wykonanie studni w innej lokalizacji niż sama budowla wiąże się z wysokimi kosztami prac ziemnych, koniecznością doprowadzenia rurociągów oraz zasilania elektrycznego dla pomp głębinowych,

• restrykcyjne wymagania jakościowe dotyczące wody z ujęć awaryjnych, implikujące konieczność budowy i utrzymania stacji uzdatniania wody, regularnego pobierania próbek i prowadzenia badań w akredytowanych jednostkach, takich jak sanepid, monitorowania i prowadzenia dokumentacji,

• konieczność wykonywania szeregu czynności kontrolnych i eksploatacyjnych, które na co dzień realizują wyspecjalizowane przedsiębiorstwa wodociągowe, co w warunkach funkcjonowania budowli ochronnych jest trudne do praktycznego wdrożenia, nieracjonalne ekonomicznie i generujące wysokie koszty utrzymania,

• wysokie nakłady inwestycyjne oraz eksploatacyjne.

Dopuszczenie alternatywnego rozwiązania, jakim jest wbudowany, wewnętrzny, buforowy (przepływowy, bezciśnieniowy) zbiornik wody z tworzywa typu AmargTank MultiPower^®, odpowiadałoby na wspomniane wyzwania techniczne i eksploatacyjne oraz pozwoliłoby spełnić wymagania stawiane ujęciom wody i samej jakości wody do picia.

Wymagania ilościowe wody

Kwestia określenia minimalnej ilości wody niezbędnej do zapewnienia funkcjonowania budowli ochronnych pozostaje jednym z kluczowych elementów projektowanych przepisów. W pierwotnej wersji projektu rozporządzenia MSWiA z dnia 14 maja 2024 r., w rozdziale 12 zatytułowanym „Wymagania w zakresie zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi i odprowadzania ścieków w budowlach ochronnych”, przewidziano następujące wartości:

§ 40. 1. Budowle ochronne są zaopatrzone w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi, w minimalnej ilości 9 dm³ na osobę na dobę, a w przypadku spłukiwania sanitariatów – w minimalnej ilości 30 dm³ na osobę na dobę.

W najnowszej wersji projektu rozporządzenia MSWiA, datowanej na 19 września 2025 r., wartości uległy jednak istotnemu ograniczeniu:

§ 48. 1. Budowle ochronne, w których projektowany czas ochrony przekracza 48 godzin, są zaopatrzone w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi, w minimalnej ilości 3 dm³ na osobę na dobę.

Tak znaczące obniżenie wymaganego zapasu, z 9 do 3 litrów, budzi uzasadnione wątpliwości natury praktycznej i technicznej. Wartość 3 litrów odpowiada jedynie absolutnemu minimum niezbędnemu do przeżycia w warunkach ekstremalnych, bez uwzględnienia potrzeb higienicznych ani podstawowych czynności sanitarnych. W kontekście funkcjonowania budowli ochronnych o czasie przebywania powyżej 48 godzin, takie ograniczenie trudno uznać za racjonalne.

Dlatego w opiniach środowisk inżynierskich i eksperckich podtrzymuje się stanowisko, że wartości 9 l + 30 l pozostają uzasadnione i powinny stanowić minimalny standard projektowy.

W obliczu wskazanych wyzwań technicznych, zbiorniki rezerwowe modułowe (inaczej panelowe) typu AmargTank MultiPower^® stanowią efektywne rozwiązanie, które sprawdzi się dla wszystkich typów budowli ochronnych (schronów, ukryć) i MDS.

Rozwiązanie to jest technicznie i ekonomicznie uzasadnione w budowlach ochronnych. Jest ono szczególnie wskazane w istniejących budowlach ochronnych, gdzie konieczne jest dostosowanie systemów do zastanych gabarytów i układu pomieszczeń, a tym samym – do ograniczeń konstrukcyjnych obiektu.

Amargo^®, jako członek wspierający Stowarzyszenia Instytut Budownictwa Ochronnego, jest zaangażowane w propagowanie wiedzy technicznej związanej z systemami magazynowania wody w budowlach ochronnych.

Zbiornik modułowy na wodę do budowli ochronnych (schronów, ukryć) i miejsc doraźnego schronienia (MDS) – zalety techniczne

• Konstrukcja modułowa i panelowa, która umożliwia dopasowanie gabarytów do istniejącej przestrzeni pomieszczenia bez konieczności kosztownej ingerencji w strukturę budowli.

• Brak elementów korozyjnych dzięki zastosowaniu materiału PP-COPO w przekroju kratownicy zapewnia wysoką wytrzymałość mechaniczną i izolacyjność, ograniczając rozwój bakterii.

• Wysoka odporność na zużycie, duża wytrzymałość na pęknięcia oraz znikoma absorpcja wody wpływają na trwałość zbiornika bez ryzyka wystąpienia przecieku i zalania pomieszczenia, co stanowiłoby duże zagrożenie dla ludności przebywającej w schronie.

• Elastyczne wpięcie do instalacji wodociągowej (zbiornik może być zasilany bezpośrednio z sieci uzdatnionej wody, co zapewnia ciągłą wymianę i świeżość wody, eliminując potrzebę kosztownych stacji uzdatniania i dezynfekcji). Dodatkowo rozwiązanie spełnia zapis z projektu rozporządzenia: tj.:

6. Instalację wodociągową wyposaża się w zawory spustowe i odpowietrzające, umożliwiające całkowite spuszczenie wody z instalacji. W budowlach ochronnych znajdujących się w budynkach zapewnia się stały przepływ lub cyrkulację wody w systemie wodociągowym budowli ochronnej, przez odpowiednie połączenie z instalacją budynku.

• Łatwy montaż poprzez budowę konstrukcji bezpośrednio w docelowym miejscu posadowienia z prefabrykowanych elementów umożliwia szybkie wykonanie w ograniczonej kubaturze. Budowa zbiornika jest realizowana bez potrzeby ingerencji w konstrukcję budowli oraz z możliwością elastycznego dostosowania geometrii/kształtu zbiornika do dostępnej przestrzeni (także zbiorniki w kształcie litery L itd.). Całkowity proces realizacji trwa zwykle 2–4 tygodnie i nie wymaga czasochłonnych pozwoleń, inwentaryzacji geodezyjnych, nawet w istniejących obiektach (sam montaż to z reguły zaledwie kilka dni).

• Długa żywotność przekładająca się na brak konieczności obsługi remontowej. Trwałość konstrukcji mieści się w zakresie 50-100 lat.

Bezpieczeństwo i zgodność zbiorników modułowych z tworzywa z przepisami dot. budowli ochronnych

• Konstrukcja AmargTank MultiPower^® spełnia wymagania rozporządzeń MSWiA i ustawy o ochronie ludności, gwarantując nieprzerwany dostęp do wody pitnej i użytkowej.
• Rozwiązanie jest adekwatne do zapisów z art. 5 Prawa budowlanego, który dopuszcza stosowanie rozwiązań alternatywnych zapewniających równoważny poziom bezpieczeństwa.
• Rozwiązanie od lat z powodzeniem funkcjonuje w obiektach służby zdrowia, zapewniając ekonomiczne i racjonalne wykorzystanie zasobów wody. Jego skuteczność potwierdzają liczne referencje, a rozwiązanie jest zgodne z przepisami Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2019 r. (§41 – zapas wody na minimum 12 godzin).
• Rozwiązanie eliminuje ryzyka związane z wykonywaniem studni głębinowych w budowlach ochronnych.

• Szczegóły dotyczące specyfikacji technologii AmargTank MultiPower®

• Zbiorniki bezciśnieniowe na wodę (ciśnienie obliczeniowe hydrostatyczne) są wykonywane w technologii AmargTank MultiPower^®. Polega ona na wykorzystaniu gotowych, prefabrykowanych płyt modułowych MultiPower z polipropylenu copolimeru PP-C.

   

  Charakterystyka płyt MultiPower

  • typ MultiPower AMARGPanel^®
  • konstrukcja sandwichowa (dwie płyty lite zespolone plastrem miodu)
  • wzmocnienia płyt realizowane za pomocą poprzecznych żeber usztywniających w dwóch wariantach rozstawu: 50/50 mm lub 50/100 mm (w przypadku małych obciążeń)
  • dobra izolacyjność cieplna (1,7 W/m²×K) ograniczająca nagrzewanie wody
  • waga płyt sandwichowych MultiPower z PP: ±13 kg/m²
  • zakres temperatur stosowania (woda): od 0°C do +40°C
  • wymiary: 2600 × 1000 mm (+/−0,4%), grubość 51 mm
  • kolor: RAL 7032 szary beżowy
  • materiał posiadający atesty Państwowego Zakładu Higieny

  

   

  Konstrukcja zbiornika

  Konstrukcję zbiornika stanowi płaszcz prostopadłościenny, który jest dodatkowo wzmacniany płytami tworzywa wspawanymi wewnątrz pod kątem 90o. Wzmocnienia zewnętrzne stalowe mogłyby ulegać korozji oraz być trudne do wykonania z powodu konieczności wniesienia długich sztang stali przez kręte korytarze, wąskie klatki schodowe i drzwi. Dodatkowo należałoby wtedy bezwzględnie pozostawić odległość między ścianą obiektu a zbiornikiem dla potrzeb remontów, usuwania ognisk korozji karkasu stalowego.

  Zbiornik z tworzywa w technologii MultiPower możemy praktycznie „wkleić” w obrys pomieszczenia.

  Modułowa konstrukcja płyt panelowych umożliwia budowę samonośnej, wolnostojącej konstrukcji o bardzo dużej odporności na uderzenia, wysokiej plastyczności, izolacji cieplnej i niskiej wadze, co bez wątpienia przekłada się na jego niezawodną eksploatację przez dziesiątki lat.

  Korpus (ściany) zbiornika na wodę wykonujemy z prefabrykowanych płyt panelowych MultiPower, natomiast dno i pokrywę (sufit) – na bazie płyty litej. Materiały łączymy za pomocą zgrzewania doczołowego, które daje najbardziej korzystne współczynniki obliczeń spoin według wytycznych i norm DVS. Wśród innych metod łączenia znajduje się spawanie gorącym powietrzem lub wytłaczarkami (ekstruderami).

   

  KLIKNIJ, BY POBRAĆ SPECYFIKACJĘ TECHNICZNĄ

Wbudowane zbiorniki modułowe AmargTank MultiPower^® pełnią funkcję zapasu wody dla ludności przebywającej w schronie/ukryciu/MDS, który jest wymagany na podstawie §8 rozporządzenia MSWiA z 9 lipca 2025 r. (Dz.U. 2025 poz. 932). Determinuje ono konieczność zapewnienia retencji w MDS zlokalizowanym w obiekcie budowli ochronnej oraz w MDS wolnostojących, z przewidywanym czasem przebywania powyżej 4 godzin. Magazynowana woda jest przeznaczona do picia, przygotowania posiłków, higieny osobistej, czystości i spłukiwania sanitariatów oraz innych potrzeb, jak np. odkażanie.

---

---

Zastosowanie studni jako zapasowego ujęcia wody w budowlach ochronnych, schronach, ukryciach, miejscach doraźnego schronienia (MDS) wiąże się z szeregiem ograniczeń natury technicznej i formalnej. Poniżej zestawiliśmy najważniejsze aspekty.

Uwarunkowania hydrogeologiczne

Studni nie można wykonać w dowolnym miejscu – konieczna jest obecność odpowiedniej warstwy wodonośnej o parametrach umożliwiających pobór wody do spożycia przez ludzi. Wymaga to:

• przeprowadzenia badań hydrogeologicznych i geofizycznych,
• wykonania otworów badawczych,
• określenia poziomu zwierciadła wody, wydajności i jakości wód podziemnych,
• wyznaczenia strefy ochronnej ujęcia zgodnie z przepisami ustawy Prawo wodne,
• konieczność uzyskania zezwolenia na budowę studni w przypadku głębokości powyżej 30 m lub poboru wody powyżej 5 m³/dobę (wymagane pozwolenie wodnoprawne) lub decyzji środowiskowej – przy poborze wody większym niż 10 m³/dobę (procedura kosztowna i długotrwała).

W praktyce, w wielu lokalizacjach miejskich lub zurbanizowanych warunki te nie są możliwe do spełnienia, co eliminuje możliwość budowy studni.

Kolizje techniczne i ograniczenia przestrzenne przy budowie studni dla obiektów ochronnych

Wykonanie studni wewnątrz płaszczyzny ochrony budowli, jak wymaga projekt rozporządzenia, jest często technicznie niemożliwe z powodu:

• kolizji z istniejącą infrastrukturą podziemną (kanalizacja, fundamenty, instalacje),
• braku dostępu dla sprzętu wiertniczego,
• ograniczeń wynikających z hermetyzacji i szczelności konstrukcji ochronnej.

Studnia zlokalizowana poza płaszczyzną ochrony wymaga z kolei wykonania hermetycznych przewodów, włazów rewizyjnych i konstrukcji o odporności mechanicznej porównywalnej z samą budowlą ochronną, co znacząco zwiększa koszt i złożoność realizacji.

Wymagania sanitarne i eksploatacyjne

Woda ze studni wymaga ciągłego monitorowania jakości (zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 7.12.2017 r.), a także utrzymania:

• stacji uzdatniania wody,
• układów dezynfekcji,
• cyklicznych badań laboratoryjnych próbek wody,
• regularnego przepływu w celu uniknięcia stagnacji i wtórnego zanieczyszczenia.

W praktyce oznacza to konieczność stałej obsługi, dokumentacji oraz wysokich kosztów eksploatacyjnych.

Konsekwencje inwestycyjne budowy studni głębinowych dla budowli ochronnych

Budowa studni głębinowej dla budowli ochronnych to proces złożony, czasochłonny i kosztowny, wymagający m.in.:

• uzyskania pozwolenia wodnoprawnego,
• opracowania dokumentacji hydrogeologicznej,
• wykonania map i inwentaryzacji geodezyjnych,
• organizacji dojazdu i dostępu dla sprzętu wiertniczego.

W efekcie, wykonanie studni w większości istniejących obiektów ochronnych jest nieracjonalne technicznie i ekonomicznie.

Uzasadnienie rekomendacji zastosowania zbiorników AmargTank MultiPower^®

Z perspektywy inżynierskiej i eksploatacyjnej, studnia głębinowa jako zapasowe źródło wody w budowlach ochronnych:

• jest rozwiązaniem trudnym do zrealizowania,
• generuje wysokie koszty inwestycyjne i eksploatacyjne,
• wymaga ciągłej kontroli sanitarnej i uzdatniania wody,
• w wielu przypadkach uniemożliwia lokalizację schronu z przyczyn geologicznych.

Wewnętrzny zbiornik retencyjny (buforowy, przepływowy) z paneli modułowych tworzywa:

• jest rozwiązaniem realnym do wdrożenia, bezpiecznym i zgodnym z przepisami,
• zbiornik może zostać wykonany w ekspresowym tempie (w zaledwie kilka tygodni od momentu podjęcia decyzji o realizacji), co ma szczególne znaczenie w kontekście pilnych potrzeb rozbudowy obiektów ochronnych,
• zapewnia ciągłość dostaw i higieniczną jakość wody,
• umożliwia łatwą eksploatację i okresową wymianę wody,
• spełnia wymogi ustawowe,
• pozwala projektować i modernizować budowle ochronne w dowolnej lokalizacji.

Zbiorniki na wodę dla budowli ochronnych (schronów, ukryć) i miejsc doraźnego schronienia (MDS) – w czym możemy pomóc?

• Konsultacje, wizje lokalne oraz dobór zbiornika na wodę do schronu, ukrycia lub miejsca doraźnego schronienia (MDS)
• Wykonanie projektu zbiornika lub wsparcie w korzystaniu z bibliotek Revit/technologii BIM
• Możliwość montażu konstrukcji na miejscu z pojedynczych modułów
• Wyposażenie zbiornika w dedykowaną armaturę i sterowanie (cały układ włącznie z systemem napełniania, kontroli poziomu wody, sterowaniem i przesyłem sygnałów) 

Q&A na temat budowli ochronnych (schronów, ukryć) i miejsc doraźnego schronienia (MDS)

KLIKNIJ KONKRETNE PYTANIE, BY POZNAĆ ODPOWIEDŹ

Jaka jest dostępność budowli ochronnych i infrastruktury ochrony cywilnej w Europie?

W obliczu rosnących zagrożeń geopolitycznych, kwestia gotowości cywilnej i dostępności budowli ochronnych (schronów i ukryć) powróciła na czoło agendy bezpieczeństwa w Europie. Poniżej przedstawiamy porównanie stanu infrastruktury ochronnej oraz ogólnych systemów ochrony cywilnej w wybranych krajach europejskich, ze szczególnym uwzględnieniem różnic w podejściu i dostępności dla ludności.

Dostępność schronów w Europie jest skrajnie zróżnicowana. Historyczne uwarunkowania, takie jak neutralność państwa czy bliskość potencjalnych konfliktów, ukształtowały odmienne polityki w zakresie budownictwa ochronnego.

Kraje nordyckie oraz Szwajcaria są uznawane za europejskich liderów w zakresie infrastruktury schronowej, zapewniając schronienie dla znacznej części swojej populacji. Ich podejście charakteryzuje się obowiązkowym budownictwem ochronnym oraz dwufunkcyjnością obiektów, które w czasie pokoju służą jako parkingi, hale sportowe czy magazyny.

Kraj	Przybliżona liczba schronów	Pojemność (procent populacji)	Kluczowe elementy polityki
Szwajcaria	~360 000	~75%	Obowiązek budowy schronów w nowych budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej. Wysoki standard hermetyczności [1].
Finlandia	~50 000	80-90%	Obowiązek budowy schronów w budynkach o określonej powierzchni. Silny nacisk na dwufunkcyjność [1, 2].
Szwecja	brak dokładnych danych	~70%	Rozbudowana sieć schronów publicznych i prywatnych, również z funkcją dwufunkcyjną [1].
Norwegia	~20 000	50-60%	Znaczna liczba schronów publicznych i prywatnych [1].

W wielu krajach Europy Środkowej i Zachodniej, w tym w Polsce i Niemczech, infrastruktura schronowa jest znacznie mniej rozwinięta, często ograniczając się do reliktów z czasów Zimnej Wojny. Niemcy obecnie posiadają około 580 schronów, które mogą pomieścić zaledwie 0,5% populacji. W odpowiedzi na obecne zagrożenia, rząd niemiecki podjął decyzję o rewitalizacji starych obiektów i tworzeniu wykazu dostępnych miejsc schronienia [3]. Dostępność budowli ochronnych w Polsce jest bardzo niska (szacowana na znacznie poniżej 3% populacji, nawet 1%) [4]. Obecnie trwają prace legislacyjne w tym zakresie.

Podsumowując, obecny trend wskazuje na zwiększone inwestycje i zmiany legislacyjne w celu poprawy tej sytuacji, z naciskiem na rewitalizację istniejących obiektów (Niemcy), wprowadzenie wymogów budowy schronów/ukryć w nowych obiektach (Polska), wykorzystanie dwufunkcyjności infrastruktury cywilnej.

[1] RMF24. (2025, 21 września). Te kraje to liderzy w budowaniu schronów. A jak wygląda to w Polsce? [Online]. https://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-te-kraje-to-liderzy-w-budowaniu-schronow-a-jak-wyglada-to-w-,nId,8022935
[2] Business Insider. (b.d.). Cała Europa chce budować schrony. Polska nawet nie wie, czym jest schron. [Online]. https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/cala-europa-chce-budowac-schrony-polska-nawet-nie-wie-czym-jest-schron/7np3mm0
[3] Forsal.pl. (2023, 9 czerwca). Schrony w Niemczech. MSW: Jest miejsc dla 0,5 proc. mieszkańców kraju. [Online]. https://forsal.pl/swiat/bezpieczenstwo/artykuly/8730975,schrony-w-niemczech-msw-jest-miejsc-dla-05-proc-mieszkancow-kraju.html
[4] Strefa Obrony. (2024, 5 grudnia). Ustawa schronowa od 2026 roku. Nadchodzą zmiany, które będą dotyczyć prawie każdego. [Online]. https://strefaobrony.pl/ustawa-schronowa-od-2026-roku-nadchodza-zmiany-ktore-beda-dotyczyc-prawie-kazdego/ar/c1-18979757

Jakie akty prawne określają zasady przygotowania, klasyfikacji, utrzymania i użytkowania budowli ochronnych w systemie ochrony ludności i obrony cywilnej?

Obecnie trwają prace nad projektem rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie warunków technicznych dla budowli ochronnych oraz warunków technicznych ich użytkowania i usytuowania.

Akty prawne obowiązujące:

Rozporządzenia Ministra spraw wewnętrznych i Administracji z dnia 1 lipca 2025 r. w sprawie sposobu przygotowania obiektu zbiorowej ochrony do użycia, szczegółowych warunków eksploatacji budowli ochronnych, zapewnienia porządku w ich obrębie oraz ich niezbędnego wyposażenia. 

Ustawa z 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej (Dz.U. 2024 poz. 1907). 

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 lutego 2025 r. w sprawie kryteriów uznawania obiektów budowlanych albo ich części za budowle ochronne. 

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 3 marca 2025 r. w sprawie elementów porozumienia o wykonywaniu zadań ochrony ludności lub obrony cywilnej oraz sposobu weryfikacji zdolności podmiotu, z którym ma być zawarte porozumienie, do wykonywania tych zadań. 

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 kwietnia 2025 r. w sprawie Centralnej Ewidencji Zasobów Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej. 

Uchwała nr 72 Rady Ministrów z dnia 27 maja 2025 r. w sprawie zatwierdzenia Programu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej na lata 2025-2026. 

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 2025 r. w sprawie ewakuacji ludności oraz zabezpieczenia mienia. 

Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. 

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. 

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 lipca 2025 r. w sprawie Centralnej Ewidencji Obiektów Zbiorowej Ochrony. 

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 9 lipca 2025 r. w sprawie warunków organizowania oraz wymagań, jakie powinny spełniać miejsca doraźnego schronienia (Dz.U. 2025 poz. 932). 

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 lipca 2025 r. w sprawie szczegółowych warunków wyznaczania budynków użyteczności publicznej, w których zapewnia się budowle ochronne. 

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 sierpnia 2025 r. w sprawie sposobu utrzymywania zasobów ochrony ludności przez obowiązane organy ochrony ludności. 

Co mówi Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej (5 grudnia 2024 r.) na temat zabezpieczenia wody?

Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej (5 grudnia 2024 r.) nakłada na terytorialne organy ochrony ludności (wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, wojewoda) obowiązek tworzenia i utrzymywania zasobów ochrony ludności, w tym zapasów wody, środków do jej magazynowania, transportu i uzdatniania (Art. 33).

Zasoby te muszą wystarczyć na co najmniej 3 dni trwania zagrożenia dla kluczowych zadań, takich jak zapewnienie dostępu do wody i żywności.

W jaki sposób organy ochrony ludności mogą zapewnić wymagane zasoby wody?

Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej (5 grudnia 2024 r.) przewiduje trzy główne sposoby zapewnienia zasobów:

• budowa i utrzymanie infrastruktury: ujęcia wody, zbiorniki wbudowane wewnętrzne modułowe z tworzywa, urządzenia transportowe,
• magazynowanie zapasów: butelki, zbiorniki, cysterny itp.,
• zawieranie umów z podmiotami zewnętrznymi w celu dostarczenia wody w razie zagrożenia.

Jakie są nowe zadania i kształt nowoczesnego systemu ochrony ludności wprowadzony Ustawą o ochronie ludności i obronie cywilnej (5 grudnia 2024 r.)?

Ustawa modernizuje system ochrony ludności, wprowadzając następujące kluczowe zmiany:

• rozszerzenie zakresu ochrony ludności – łączy zarządzanie kryzysowe, ratownictwo i obronę cywilną w jeden system, działający zarówno w czasie pokoju, jak i podczas zagrożenia,
• nakłada na uczestników systemu nowy obowiązek działań prewencyjnych – oceny ryzyk, planowania, tworzenia rezerw, infrastruktury, magazynowania zasobów, organizowania ćwiczeń i edukacji społecznej,
• nowe role dla PSP i OSP: służby ratownicze stają się filarem pomocy doraźnej, uczestnicząc w zaopatrzeniu ludności (np. w wodę), ewakuacji i wsparciu logistycznym,
• zasada subsydiarności: zadania są wykonywane na zasadzie współpracy, gdzie każdy poziom działa w ramach swoich kompetencji, a wyższe szczeble interweniują, gdy lokalne działania są niewystarczające.

Jak rozkłada się odpowiedzialność organów za realizację zadań związanych z zabezpieczeniem zasobu wody według Ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej (5 grudnia 2024 r.)?

Odpowiedzialność jest rozłożona na różnych szczeblach administracji:

Organ	Obowiązek w odniesieniu do zapewnienia zapasu wody (obowiązek „3 dni”)	Termin
Wójt / Burmistrz / Prezydent Miasta	Określenie lokalnej potrzeby zapasu wody (analiza zagrożeń), przygotowanie infrastruktury (ujęcia, zbiorniki), magazynowanie zapasów wody, zawieranie umów dostawczych na wypadek kryzysu	Obowiązek ustawowy od 1 stycznia 2025 r.
Starosta / Wojewoda	Wspieranie i nadzorowanie realizacji zadań w niższych jednostkach, tworzenie zasobów przekraczających zakres gmin/powiatów, współdziałanie z rezerwami państwowymi	Ciągłe
Minister (MSWiA)	Określenie szczegółowych wytycznych co do rodzaju, ilości i sposobu magazynowania zasobów (w tym wody) w rozporządzeniu	W trakcie wdrożenia

Jakie są minimalne ilości wody, które należy zapewnić w budowlach ochronnych?

Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych dla budowli ochronnych (w przygotowaniu) określa minimalne ilości wody, które należy zapewnić:

• woda przeznaczona do spożycia przez ludzi: minimum 9 dm³ (litrów) na osobę na dobę,
• woda do spłukiwania sanitariatów: minimalna ilość 30 dm³ (litrów) na osobę na dobę.

Jakie są rodzaje obiektów zbiorowej ochrony i czym się różnią?

Rodzaje obiektów zbiorowej ochrony to budowle ochronne (schrony i ukrycia) oraz miejsca doraźnego schronienia (MDS). 

Schrony – konstrukcja zamknięta i hermetyczna (gazoszczelna), co jest kluczowe dla ochrony przed skażeniami chemicznymi, biologicznymi i promieniotwórczymi, wyposażona w urządzenia filtrowentylacyjne lub pochłaniacze regeneracyjne, które zapewniają dopływ czystego powietrza i usuwanie zanieczyszczeń. Jest najbardziej zaawansowanym typem budowli ochronnej, zaprojektowanym do zapewnienia długotrwałej ochrony ludności przed szerokim spektrum zagrożeń.

Ukrycia – budowle ochronne o niehermetycznej konstrukcji, które również zapewniają ochronę przed skutkami zagrożeń, ale nie tak zaawansowaną jak schrony. 

Miejsca doraźnego schronienia (MDS) – obiekty, które mogą służyć tymczasowemu ukryciu ludzi (np. piwnice, garaże podziemne), zanim zostaną ewakuowani do bezpieczniejszych miejsc. Stanowią najmniej zaawansowaną formę ochrony zbiorowej.

Według zapisów Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 9 lipca 2025 r. w sprawie warunków organizowania oraz wymagań, jakie powinny spełniać miejsca doraźnego schronienia (Dz.U. 2025 poz. 932). § 11. W przypadku braku możliwości zapewnienia wystarczającej liczby miejsc schronienia w mds w istniejących obiektach budowlanych, właściwe organy ochrony ludności organizują mds w drodze wykonania wolnostojących mds przystosowanych do tymczasowego ukrycia ludności.

Główne różnice między tymi rodzajami (techniczne i prawne)

• Hermetyczność vs niehermetyczność.
• Stopień odporności konstrukcji – schrony projektowane są na określone obciążenia (utrzymanie nośności, ochrona przed falą uderzeniową), ukrycia/miejsca doraźne mają znacznie mniejsze wymagania konstrukcyjne.
• Wyposażenie techniczne dla schronów: filtrowentylacja, pochłaniacze; miejsca doraźne: podstawowe zapasy (woda, żywność, leki), warunki sanitarne i ewakuacyjne.
• Czas użycia – schrony i budowle ochronne mogą być przeznaczone do dłuższego przebywania, miejsca doraźne na krótszy okres przystosowania.
• Przepisy ewidencji i przygotowania do użycia – ustawodawstwo wprowadza obowiązek prowadzenia ewidencji obiektów zbiorowej ochrony (centralna ewidencja) oraz szczegółowe wymagania co do przygotowania i eksploatacji (rozporządzenia z 2025 r.). To rodzi obowiązki dla właścicieli/zarządców i organów administracji. Podane akty określają też minimalne pojemności planowane dla obszarów miejskich i poza nimi.

Obowiązki właścicieli/zarządców i organów (najważniejsze skutki prawne)

• Przygotowanie obiektu do użycia (obowiązki techniczne i organizacyjne tj. sprawdzenia, przeglądy, wyposażenie).
• Zgłaszanie i wpis do Centralnej Ewidencji Obiektów Zbiorowej Ochrony –rozporządzenia regulują zasady prowadzenia ewidencji (co zawiera karta obiektu: typ, lokalizacja, pojemność, podstawa uznania itp.).
• Planowanie pojemności – w aktach prawnych określono, jaki procent populacji powinien mieć zapewnione schronienie w budowlach ochronnych i we wszystkich obiektach zbiorowej ochrony (różne wskaźniki dla terenów miejskich i pozamiejskich).

Jakie wymagania dotyczące zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków muszą spełniać Miejsca Doraźnego Schronienia (MDS)?

Rozporządzenie MSWiA z 9 lipca 2025 r. w sprawie warunków organizowania oraz wymagań, jakie powinny spełniać MDS, wymaga, aby w MDS (innym niż wolnostojące) zapewniono instalacje lub przyłącza instalacyjne umożliwiające:

• zaopatrywanie w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi,
• odprowadzanie lub gromadzenie ścieków.

Wymóg gromadzenia ścieków i zaopatrywania w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi oznacza konieczność posiadania minimum dwóch odrębnych zbiorników.

W jakich istniejących budynkach użyteczności publicznej należy zapewnić budowle ochronne (schron lub ukrycie)?

Rozporządzenie Rady Ministrów z 31 lipca 2025 r. wskazuje, że organ ochrony ludności musi zapewnić (wykonać) budowlę ochronną w każdym budynku użyteczności publicznej, który posiada choć jedną kondygnację podziemną i:

• jest przeznaczony w całości lub w części na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości lub szpitala,
• jest stale użytkowany w całości lub w części przez podmioty ochrony ludności (np. PSP, OSP, Rządowe Centrum Bezpieczeństwa),
• w którym może przebywać więcej niż 50 osób, a jest przeznaczony na potrzeby działalności leczniczej, pomocy społecznej, nauki, szkolnictwa wyższego, oświaty, wychowania, biurowej, kultury, turystyki lub sportu,
• jest inny niż wymienione powyżej, ale może w nim przebywać więcej niż 100 osób lub ma powierzchnię przekraczającą 2500 m².

Jakie czynności eksploatacyjne są wymagane w celu utrzymania obiektu zbiorowej ochrony w gotowości?

Rozporządzenie MSWiA z 1 lipca 2025 r. w sprawie sposobu przygotowania obiektu zbiorowej ochrony do użycia, nakłada na zarządców obowiązek wykonywania czynności nie rzadziej niż raz na rok, w tym:

• sprawdzenie prawidłowego działania instalacji i urządzeń technicznych (elektrycznej, sanitarnej),
• okresowe uruchamianie urządzeń stanowiących stałe wyposażenie (w tym sprawdzenie stanu instalacji wentylacyjnej i sanitarnej),
• czyszczenie i dezynfekcja zbiorników wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi,
• przeprowadzenie testów funkcjonalnych i czynności serwisowych wszystkich systemów i urządzeń,
• czynności konserwacyjne mające na celu opóźnienie degradacji, w tym zabezpieczenie elementów przed korozją,
• utrzymanie w stanie sprawności zbiorników wody oraz okresowa wymiana wody w celu zapewnienia jej jakości.

Jakie zbiorniki na wodę mogą zapewnić odpowiednie warunki eksploatacji i konserwacji w obiektach ochronnych?

Wbudowany zbiornik modułowy w technologii AmargTank MultiPower® z całkowicie niekorodującego tworzywa polipropylenowego (PP-COPO) o wydłużonej żywotności (50-100 lat) może ułatwić utrzymanie gotowości obiektu i obniżyć koszty eksploatacji, ponieważ poza szeregiem innych zalet:

• spełnia wymóg zabezpieczenia elementów przed korozją (pkt 4.1.10 rozporządzenia) dzięki konstrukcji z niekorodującego materiału,
• w przypadku włączenia go aktywnie w obieg instalacji budynkowych zapewnia stały zapas wody pitnej o zagwarantowanej jakości i bez ryzyka rozwoju bakterii/drobnoustrojów (wynikającego z charakterystyki materiału – izolacyjność, brak środowiska sprzyjającego rozwojowi bakterii).

Jak zapewnić zapas wody w istniejących schronach i ukryciach?

Zapewnienie odpowiedniego zapasu wody w schronach i ukryciach można zrealizować poprzez modernizację istniejących obiektów z wykorzystaniem modułowych zbiorników AmargTank MultiPower^®. Ich konstrukcja pozwala na dopasowanie pojemności i wymiarów zbiornika do indywidualnych warunków przestrzennych danego obiektu, niezależnie od jego lokalizacji czy ograniczeń konstrukcyjnych.

Zbiorniki wykonywane są z pojedynczych modułów, co umożliwia montaż nawet w trudno dostępnych pomieszczeniach, bez konieczności ingerencji w strukturę budynku. Dzięki temu modernizacja schronu zwiększa nie tylko funkcjonalność, ale także bezpieczeństwo i komfort przebywania w nim, co ma kluczowe znaczenie w sytuacjach zagrożeń, takich jak klęski żywiołowe, konflikty zbrojne czy awarie infrastruktury.